Op dinsdag 26 juni was er eindelijk een zitting bij het College voor de Rechten van de Mens. De zaak ging over onze klacht tegen zorgverzekeraar Achmea. Zij discrimineren mensen met ADHD met hun vergoedingenbeleid, vinden wij. Het werd een boeiende zitting, waarin we naar ons idee sterk voor de dag kwamen. Op 28 augustus volgt de uitspraak.
Discriminatie ADHD medicatie
Nog even kort onze* klacht tegen de zorgverzekeraar: Achmea discrimineert mensen met ADHD omdat zij in haar aanvullende verzekering uitsluitend de vergoeding van de eigen bijdrage voor ADHD-medicatie op maximaal € 200,- heeft gezet. Voor alle andere medicijnen met een eigen bijdrage loopt de vergoeding op tot € 750,-. Deze ongelijke behandeling is in strijd met de Wet gelijke behandeling op grond van handicap of chronische ziekte en dus verboden. Zo stellen wij.
Hoor en wederhoor
Een zitting bij het College voor de Rechten van de Mens duurt precies een uur. De twee partijen zitten tegenover een driekoppige ‘jury’ van Collegeleden. De Collegeleden stellen beide partijen vragen om een goed beeld van de zaak en de beide standpunten te krijgen. Een oordeel volgt pas later. Onze vertegenwoordigers aan tafel zijn Impuls & Woortblind voorzitter Rob Pereira, ADHD-specialist Sandra Kooij en twee advocaten van LS&H, die ons juridisch bijstaan. Achmea heeft twee juristen gestuurd en een klantmanager van de aanvullende zorgverzekeringen.
Langwerkend versus kortwerkend
Het College wil eerst helder krijgen hoe het zit met de kennelijke noodzaak voor veel mensen met ADHD om de duurdere langwerkende medicatie te gebruiken in plaats van de volledig vergoede kortwerkende. Sandra Kooij en Rob Pereira lichten dit toe. ‘Het feit dat mensen met ADHD toch voor langwerkende middelen kiezen ondanks de torenhoge kosten bewijst wel hoe noodzakelijk ze voor hen zijn’, aldus Sandra Kooij. Achmea voert aan dat de overheid beslist om alleen kortwerkend methylfenidaat vanuit de basisverzekering te vergoeden. Zo ligt het vast in het Geneesmiddelenvergoedingssysteem (GVS). Discussie daarover is hier niet op zijn plek. Terug dus naar de discussie over de keuze van Achmea om alléén langwerkende medicatie voor ADHD tot maar € 200,- per jaar te vergoeden. Op geen enkel ander medicijn in hun aanvullende pakket zit deze vergoedingslimiet.
Direct of indirect onderscheid
Het College wil ook nog van ons weten of ADHD medicatie ook voor andere aandoeningen wordt voorgeschreven. Het antwoord van Rob Pereira: 99 procent is alleen voor ADHD. Dit is belangrijk omdat daarmee duidelijk is dat met deze maatregel echt één specifieke groep wordt getroffen: mensen met ADHD. Onze advocaat stelt dan ook dat wij onze discriminatieklacht tegen Achmea indienen op grond van zowel direct als indirect onderscheid. Direct onderscheid is gericht tegen een bepaalde groep en daarmee verboden. Indirect onderscheid maak je met een maatregel die ‘op het oog neutraal lijkt’ maar waarmee je in de praktijk toch een specifieke groep treft. Zoals in dit geval met de langwerkende ADHD-middelen. Het lijkt te gaan over ‘een medicijn’, maar mensen met ADHD zijn de enige afnemers.
Niet alleen mensen met ADHD
De jurist van Achmea vindt niet dat Achmea mensen met ADHD direct en als enige groep ‘discrimineert’ in haar aanvullende verzekering. Zo wordt het ziekenvervoer niet meer vergoed, mensen met steunzolen hebben pech en fysiotherapievergoeding is ook eindig. Bovendien hebben mensen met ADHD soms ook andere gezondheidsklachten en daarvoor kunnen ze gewoon terecht bij Achmea, stelt zij. De verzekeraar weert dus geen mensen vanwege hun ADHD. ‘We hadden ook voor géén vergoeding van deze middelen kunnen kiezen’, onderstreept ze haar argument nog. Of het College meegaat met dit verweer horen we de 24e.
Doel en middel
Hoe zit het dan met indirect onderscheid? Indirect onderscheid is niet per definitie verboden. Maar je moet dan wel aantonen dat het onderscheid noodzakelijk is om een bepaald doel te rechtvaardigen. En het doel moet zelf ook ‘te rechtvaardigen’ zijn. Daar gaat het vervolgens over tijdens de zitting. Het doel van Achmea is: het betaalbaar houden van de aanvullende verzekering. Vergoed je alle eigen bijdragen van ADHD-medicatie óók tot € 750,- per jaar, dan maakt Achmea te hoge kosten, waardoor de premie omhoog zou moeten en minder mensen de verzekering nemen. Het doel is dus de verzekering toegankelijk en betaalbaar te houden. Het middel waarmee Achmea dit doel wil bereiken is duidelijk: een rem zetten op de vergoeding van de dure ADHD-medicatie.
Verrassend bewijs
Onze advocaten komen met een verrassend ‘bewijs’ dat deze rem op ADHD-medicatievergoeding niet het noodzakelijke middel is om de verzekering betaalbaar te houden. Uit cijfers van 2017 halen zij dat slechts 1,3 procent van de totale kosten vanuit aanvullende verzekeringen maar naar medicatie in het algemeen gingen. Dus waarom dan deze maatregel die één groep treft, wetende dat ADHD-medicatie nog maar een deel van die 1,3 procent is! Daarnaast hebben onze advocaten mooie cijfers gevonden in het jaarverslag van Achmea, waaruit blijkt dat het in 2017 financieel prima ging met de verzekeraar, terwijl een aantal van hun ‘merken’ (Interpolis en Zilveren Kruis) toen zelfs nog een vergoeding van € 1000,- gaven voor ADHD-medicatie. Kortom: nergens blijkt dat het gekozen middel noodzakelijk is om het doel te bereiken, terwijl je er wel een specifieke groep mensen mee treft. Verboden indirect onderscheid dus, zou je zeggen.
Het gaat puur over kosten
Achmea heeft hier geen pasklaar antwoord op. Hun plaat blijft een beetje hangen op het verhaal dat ze flink gerekend hebben aan de betaalbaarheid van hun aanvullende pakket en dat dit er toch uit gekomen is. De voorzitter van het College vraagt de jurist van Achmea of gelijke behandeling van mensen überhaupt een issue is bij de samenstelling van de aanvullende pakketten. Nee, antwoordt zij, het gaat bij die pakketsamenstelling helemaal niet over speciale patiëntengroepen, maar puur over geschatte kosten van bepaalde medicijnen en behandelingen en het gebruik ervan.
Mogelijk alternatief
De voorzitter van het College doet tot slot nog een suggestie voor een middel waarmee Achmea het doel van betaalbaarheid mogelijk ook haalt, maar dan zonder een specifieke groep te treffen. ‘Stel je middelt de vergoeding voor álle medicatie. Bijvoorbeeld op € 450,-, ergens tussen die € 200,- en € 750,- in. Zou je daarmee de verzekering ook betaalbaar houden?’ Wederom hetzelfde antwoord van Achmea: dat kunnen we zo niet zeggen. Dat vergt veel rekenwerk. Het is niet voor niets zo vastgesteld voor dit jaar.
Daarmee is het uur om. Ons pleidooi was duidelijk en overtuigend, zeker in vergelijking met dat van Achmea. Vonden wij. Hopelijk stelt het College ons in het gelijk. Nog een paar weken geduld a.u.b.
*Onze = Impuls & Woortblind samen met SUZANi! het ADHD Netwerk, MIND en Balans.
LEES OOK het verhaal van Nick die gediscrimineerd wordt vanwege zijn ADD bij de aanvraag van een arbeidsongeschiktheidsverzekering.
LEES MEER over Het College voor de Rechten van de Mens.
Ervaar jij ook discriminatie vanwege je ADHD/ADD, dyslexie of dyscalculie? Mail ons: [email protected]
