Als je de diagnose ADHD hebt is methylfenidaat de eerste keus als je overgaat op medicatie. Op de voet gevolgd door dexamfetamine. Voornaamste reden: over de werking van methylfenidaat is wat meer onderzoek bekend dan over de werking van dexamfetamine. De keuze wordt daarnaast ook bepaald door de soort AD(H)D, of er voorkeur is voor korte- of langwerkende middelen en de kennis en smaak van de voorschrijver. In principe wordt samen met de patiënt gekozen welk middel het beste past.

Beide stimulantia (methylfenidaat en dexamfetamine) hebben ongeveer dezelfde bijwerkingen, maar bij methylfenidaat komt soms somberheid voor, tot depressieve gevoelens toe. Als dit een bijwerking is dan is vervangen door dexamfetamine vaak een goede oplossing. Als de depressie ontstaat door de problemen rond de ADHD dan moet er goed naar de diagnose en medicatie worden gekeken.

Er is bij behandelaren van volwassenen met ADHD een groeiende tendens om dexamfetamine de voorkeur te geven boven methylfenidaat, maar dat geldt niet voor iedere arts.

Meer informatie over ADHD en medicatie

Lastige vraag, die meteen meerdere vragen oproept. We gaan ze hier stap voor stap beantwoorden.

1)Helpt Ritalin voor de concentratie, ook als je geen ADHD hebt?

Antwoord: ADHD is een gedragsbeschrijving. Dat wil zeggen dat het geen keiharde en onweerlegbare diagnose is. Het gaat er om of je last hebt van concentratieproblemen (en druk of impulsief gedrag), waarbij de omgeving een rol speelt en zaken als je eigen genetische opmaak, je intelligentie, traumatische ervaringen, opvoeding, sociale situatie etc. Zoals alle eigenschappen is ook concentratie een dimensionele eigenschap die pas een “afwijking” wordt (van de norm) als hij in de laatste procenten komt van de normale verdeling (curve van Gauss), meestal de laatste 3-5%: dan heet het ADHD.

Afhankelijk van (druk van/rust in) de omgeving kan je er last van hebben. Ook als je niet bij de laatste 3-5% hoort. Met name in het gebied tussen de laatste 5-10% van de curve zullen een aantal mensen zitten die “een beetje ADHD” hebben, in de laatste 10-15% zitten mensen die een “heel klein beetje ADHD” hebben maar die deels door hun intelligentie ver zijn gekomen zonder veel klachten. Bij een druk studentenleven, te weinig slaap, teveel alcohol en/of slechte planning komen deze mensen in de knel. Zij zullen waarschijnlijk wel reageren op Ritalin, ofwel  methylfenidaat. Het zijn dus eigenlijk tijdelijke/situationele ‘light’-ADHD’ers, die nooit een officiële diagnose zullen krijgen omdat de symptoom-last daarvoor te laag is in het algemene dagelijks leven.

Het antwoord is dus:  ja, Ritalin kan werken voor je concentratie, ook als je geen diagnose hebt. Maar: zit je in de genoemde Gauss curve verder weg van de ‘ADHD-kant’, dan is de kans dat het echt werkt wel kleiner en de kans op bijwerkingen groter. Wellicht is je betere concentratie dan het gevolg van het zogenaamde placebo effect.

Onderzoek uit 2020 laat bovendien zien dat Ritalin niet zozeer de concentratie verhoogt, maar de motivatie. En dat de kans op deze werking groter is bij mensen die van nature een lager dopamine niveau hebben. Zoals bij mensen met ADHD vaak het geval is.

2) Is Ritalin schadelijk voor je gezondheid?

Antwoord: Bij ‘normaal gebruik’, dus bij goed ingestelde mensen met een ADHD-diagnose, is er geen schadelijk effect op de lange termijn aangetoond. De lange termijn effecten bij ernstige ADHD en juiste instelling lijken eerder positief (o.a. minder suïcide, minder criminaliteit, minder ongelukken, minder verslaving). Natuurlijk kunnen er bepaalde contra-indicaties zijn zoals bepaalde hartritmestoornissen of een psychose. Dan is voorzichtigheid geboden. Maar strikt genomen is er geen schade voor je gezondheid, ook niet als je methylfenidaat gebruikt zonder een diagnose. Feitelijk is roken (nicotine) ook een manier om je (even) meer gefocust te maken. En dit is vele malen ongezonderdan Ritalin.

3) Is het strafbaar om Ritalin te gebruiken als die niet voor eigen gebruik is?

Antwoord: Het bezit of gebruik van methylfenidaat zonder recept is strafbaar. Methylfenidaat staat namelijk op de lijst van de Opiumwet waar ook drugs zoals cocaïne en xtc op staan. Er in handelen is zeker verboden en strafbaar.

ADD is niet simpelweg ADHD zonder hyperactiviteit. Grootste overeenkomst tussen ADD en ADHD is de moeite met concentratie en het overvolle hoofd. Maar er zijn ook duidelijke verschillen. In tegenstelling tot mensen met ADHD zijn mensen met ADD vaak meer denkers dan doeners, zijn ze wat introverter, besluitelozer en vallen ze gewoon minder op waardoor ze eerder het oordeel ‘lui’ krijgen als ze zaken niet voor elkaar krijgen. Wat ook weer zijn weerslag heeft op je persoonlijkheid en je zelfbeeld.

Deze drie artikelen over ADD geven je meer antwoorden:
ADD: het brave zusje van ADHD
ADD voelt anders
ADD, is dat ADHD zonder H?

De overgevoeligheid voor prikkels is kenmerkend voor zowel ADD als hoogsensitiviteit. Maar er zijn daarnaast duidelijke verschillen. Zo is een HSP (hoogsensitieve persoon) alleen gevoelig voor prikkels van buitenaf. Met ADD komen de prikkels meer van binnenuit, aldus HS-expert Felix Brabander.

Meer over de verschillen en overeenkomsten tussen ADD/ADHD en hoogsensitiviteit.

Er is een ruime keuze uit instituten voor diagnostiek en behandeling van dyslexie, zeker als het gaat om kinderen. Veel instituten zijn te vinden op provincie en plaats, via de website van het Nederlands Kwaliteitsinstituut Dyslexie. De meeste instituten op de NKD-website hebben echter geen of weinig ervaring met volwassenen. Vraag daarom voordat je je aanmeldt of het betreffende instituut veel ervaring heeft met diagnostiek bij volwassenen.

Op onze pagina ‘Hoe vind ik een goed instituut voor een dyslexie test‘ lees je alle informatie over dit onderwerp. Ook over hoe het zit met de eventuele vergoeding van de kosten.

Volgens het NKD zijn dat de volgende personen: een GZ-psycholoog (BIG-register), een Kinder- en Jeugdpsycholoog (register NIP) en een Orthopedagoog-generalist (register NVO). Dit zijn ook de enige personen die een dyslexieverklaring mogen afgeven.

Een dyslexieverklaring is levenslang geldig.
Iedere onderwijsinstelling mag/moet zelf een dyslexiebeleid formuleren.
Hierbij wordt onderscheid gemaakt tussen de classificerende of onderkennende diagnose (de leerling heeft dyslexie) en de indicerende of handelingsgerichte diagnose (dit is de ondersteuning die deze leerling nodig heeft).
Beleid van een onderwijsinstelling kan zijn: de onderkennende diagnose geldt levenslang, de handelingsgerichte diagnose voor een kortere periode, bijvoorbeeld vijf jaar. Indien gewenst kan samen met de leerling bekeken worden aan welke compensatie- en dispensatiemaatregelen nog behoefte is en welke daarvan een vast te stellen gunstig effect hebben. Van belang is dat leerlingen die terecht een dyslexieverklaring hebben ook adequate ondersteuning van het onderwijs krijgen.
Bron: NKD-Veelgestelde vragen

Is ADHD erfelijk? En hoe zit het met de erfelijkheid van dyslexie of dyscalculie? Dit is een veel gestelde vraag. Het antwoord is best ingewikkeld maar wel min meer hetzelfde voor zowel ADHD/ADD als dyscalculie en dyslexie. Want we zien bij al deze vormen van neurodiversiteit eenzelfde principe als het gaat om erfelijkheid.

Lees hier het volledige bericht over erfelijkheid