Kenmerken dyslexie bij volwassenen

Dyslexie wordt niet bij iedereen op school geconstateerd. Achteraf zijn vaak de signalen wel te herkennen: altijd moeite gehad met taal, met lezen en schrijven. De juf of meester die maar niet begreep waarom het niet lukte bij jou, want verder was je een slim kind…….En zelf begreep je het ook niet zo. Als je volwassen bent, kan dat dilemma terugkomen. In je baan of thuis loop je op tegen de administratie of je kind wordt op school getest op dyslexie, bijvoorbeeld.

Onderstaande lijst bevat kenmerken die veel mensen met dyslexie herkennen. Deze lijst kan ook van belang zijn voor familieleden, partners, docenten, werkgevers of collega’s die zien dat er bij iemand ‘niet uitkomt wat erin zit’.

Taal

• Moeite hebben met lezen en schrijven;
• Moeilijkheden ervaren in de letter-klank-koppeling, waardoor het lezen, herkennen en reproduceren van letters en woorden moeite kost;
• Storingen ervaren in een woordbeeld of zinsbeeld: de dyslecticus leest of schrijft een verkeerd woord, respectievelijk de grammatica van een gelezen of geschreven zin klopt niet;
• Een lagere snelheid van verwerking van de woorden;
• Moeilijkheden in andere aspecten van taal, zoals het onder woorden brengen van je verhaal of idee of jezelf presenteren.

Beelddenken

• Denken in beelden, in concepten en associaties. Dit is een manier van denken die heel snel gaat omdat beelden veel informatie bevatten;
• Moeite hebben om de kern van je verhaal mondeling of op papier weer te geven;
• Moeite hebben om in een vergadering op het juiste moment het goede antwoord te geven terwijl het perfect in je hoofd zit;

Bijkomende problemen

• Problemen in de motorische coördinatie;
• Moeite met hoofdrekenen of getallen onthouden;
• Concentratieproblemen;
• Moeite hebben met persoonlijke organisatie, dat wil zeggen moeite met ordenen van bijvoorbeeld je gedachten, je dag, je agenda en met timemanagement.

Gevolgen

• Onder je niveau werken, wat de volgende twee aspecten in zich heeft
  1. Oplossingen weten, maar deze niet goed kunnen verwoorden, waardoor je ‘dommer’ overkomt dan je in werkelijkheid bent;
  2. Oplossingen zien die je baas niet bedenkt en daardoor telkens weer in een conflict terechtkomen;
• Faalangstig zijn of paniek ervaren bij het maken van toetsen of schrijven/lezen van teksten;
• Ervaren dat “iets er wel in zit, maar er niet uit komt”;
• Onzeker zijn of een laag zelfbeeld hebben als gevolg van bovenstaande;
• Niet weten wat je specifieke kwaliteiten zijn omdat je je altijd hebt gericht op wat een ander wél kan (goed lezen en schrijven) en jij dus niet.

(bron:  Werk en Dyslexie)

Overlap dyslexie en dyscalculie

Er zijn verschillende omschrijvingen van dyslexie en dyscalculie. Wanneer je echter precies kijkt naar de inhoud van die omschrijvingen, dan zijn er vooral veel overeenkomsten.

Kort door de bocht zou je kunnen stellen, dat er sprake is van vergelijkbare processen die in verschillende hersengebieden plaatsvinden.

1. In beide gevallen is sprake van moeite met het koppelen van iets aan een teken
   • bij dyslexie is het de moeite van de koppeling van een klank aan een teken (fonologische verwerking).
   • bij dyscalculie is het moeite met de koppeling van een hoeveelheid aan een teken.
2. Moeite met het onthouden, automatiseren en ophalen van informatie uit het geheugen speelt bij dyslexie en dyscalculie een vergelijkbare rol.
3. Hetzelfde geldt voor de moeite met het inzicht in en de toepassing van reken- en taalprocedures (taalregels, rekenbewerkingen als staartdelingen en vermenigvuldigen).

Dubbeldiagnose (comorbiditeit) of ‘een veegje mee’

• Wie dyscalculie heeft, zal misschien ook de moeite met één of meerdere taalelementen herkennen zonder echt dyslexie te hebben.
• Heb je dyslexie, dan kun je bovenstaande problemen met rekenen/wiskunde tegenkomen zonder dat dit hoeft te wijzen op dyscalculie.
• Herken je alle reken/wiskundeproblemen en daarnaast ook de kenmerken uit de laatste box ‘ruimtelijk inzicht’ dan kan dat duiden op dyscalculie.

In dit heldere overzicht  vind je bovengenoemde problemen die je kunt hebben met taal en/of rekenen en wiskunde per bovengenoemd proces.
(bron: Nel Hofmeester -Verborgen Schatten, dyslexiespecialist en actief lid van de Werkgroep Onderwijs van Impuls & Woortblind)

Dyslexie en ADHD

Ook dyslexie gaat vaak gepaard met ADHD . Bij kinderen met ADHD blijkt 40 procent ook dyslexie te hebben. Omgekeerd komt bij 40 procent van de kinderen met dyslexie ook ADHD voor. Bij volwassenen is dat nog niet onderzocht. Omdat symptomen gedeeltelijk overlappen en de diagnoses vanuit verschillende disciplines gesteld worden, wordt vaak het ene over het hoofd gezien als je het andere al hebt. Je denkt dan bijvoorbeeld dat je moeite met lezen hebt vanwege je concentratieproblemen, maar wellicht heb je naast je ADHD ook dyslexie. Het is goed dit te weten. Zowel voor wat betreft je zelfbeeld, als voor wat betreft de manier waarop je die problemen aanpakt.

Algemene kenmerken dyslexie, dyscalculie en ADHD

Algemene kenmerken die vaak vóórkomen bij zowel dyslexie, dyscalculie, AD(H)D en autisme zijn:

1. Moeite met structuur, organisatie en planning.      
2. Tijdsduur moeilijk kunnen inschatten.        
3. Over je grenzen gaan.