Dyslexie wordt niet bij iedereen op school geconstateerd. Achteraf zijn vaak de signalen wel te herkennen: altijd moeite gehad met taal, met lezen en schrijven. De juf of meester die maar niet begreep waarom het niet lukte bij jou, want verder was je een slim kind…….En zelf begreep je het ook niet zo. Als je volwassen bent, kan dat dilemma terugkomen. In je baan of thuis loop je op tegen de administratie of je kind wordt op school getest op dyslexie, bijvoorbeeld.
Onderstaande lijst bevat kenmerken die veel mensen met dyslexie herkennen. Deze lijst kan ook van belang zijn voor familieleden, partners, docenten, werkgevers of collega’s die zien dat er bij iemand ‘niet uitkomt wat erin zit’.
Taal
- Moeite hebben met lezen en schrijven;
- Moeilijkheden ervaren in de letter-klank-koppeling, waardoor het lezen, herkennen en reproduceren van letters en woorden moeite kost;
- Storingen ervaren in een woordbeeld of zinsbeeld: de dyslecticus leest of schrijft een verkeerd woord, respectievelijk de grammatica van een gelezen of geschreven zin klopt niet;
- Een lagere snelheid van verwerking van de woorden;
- Moeilijkheden in andere aspecten van taal, zoals het onder woorden brengen van je verhaal of idee of jezelf presenteren.
Beelddenken
- Denken in beelden, in concepten en associaties. Dit is een manier van denken die heel snel gaat omdat beelden veel informatie bevatten;
- Moeite hebben om de kern van je verhaal mondeling of op papier weer te geven;
- Moeite hebben om in een vergadering op het juiste moment het goede antwoord te geven terwijl het perfect in je hoofd zit;
Bijkomende problemen
- Problemen in de motorische coördinatie;
- Moeite met hoofdrekenen of getallen onthouden;
- Concentratieproblemen;
- Moeite hebben met persoonlijke organisatie, dat wil zeggen moeite met ordenen van bijvoorbeeld je gedachten, je dag, je agenda en met timemanagement.
Gevolgen
- Onder je niveau werken, wat de volgende twee aspecten in zich heeft
- Oplossingen weten, maar deze niet goed kunnen verwoorden, waardoor je ‘dommer’ overkomt dan je in werkelijkheid bent;
- Oplossingen zien die je baas niet bedenkt en daardoor telkens weer in een conflict terechtkomen;
- Faalangstig zijn of paniek ervaren bij het maken van toetsen of schrijven/lezen van teksten;
- Ervaren dat “iets er wel in zit, maar er niet uit komt”;
- Onzeker zijn of een laag zelfbeeld hebben als gevolg van bovenstaande;
- Niet weten wat je specifieke kwaliteiten zijn omdat je je altijd hebt gericht op wat een ander wél kan (goed lezen en schrijven) en jij dus niet.
(bron: Werk en Dyslexie)
Overlap dyslexie en dyscalculie
Er zijn verschillende omschrijvingen van dyslexie en dyscalculie. Wanneer je echter precies kijkt naar de inhoud van die omschrijvingen, dan zijn er vooral veel overeenkomsten.
Kort door de bocht zou je kunnen stellen, dat er sprake is van vergelijkbare processen die in verschillende hersengebieden plaatsvinden.
- In beide gevallen is sprake van moeite met het koppelen van iets aan een teken
- bij dyslexie is het de moeite van de koppeling van een klank aan een teken (fonologische verwerking).
- bij dyscalculie is het moeite met de koppeling van een hoeveelheid aan een teken.
- Moeite met het onthouden, automatiseren en ophalen van informatie uit het geheugen speelt bij dyslexie en dyscalculie een vergelijkbare rol.
- Hetzelfde geldt voor de moeite met het inzicht in en de toepassing van reken- en taalprocedures (taalregels, rekenbewerkingen als staartdelingen en vermenigvuldigen).
Dubbeldiagnose (comorbiditeit) of ‘een veegje mee’
- Wie dyscalculie heeft, zal misschien ook de moeite met één of meerdere taalelementen herkennen zonder echt dyslexie te hebben.
- Heb je dyslexie, dan kun je bovenstaande problemen met rekenen/wiskunde tegenkomen zonder dat dit hoeft te wijzen op dyscalculie.
- Herken je alle reken/wiskundeproblemen en daarnaast ook de kenmerken uit de laatste box ‘ruimtelijk inzicht’ dan kan dat duiden op dyscalculie.
In dit heldere overzicht vind je bovengenoemde problemen die je kunt hebben met taal en/of rekenen en wiskunde per bovengenoemd proces.
(bron: Nel Hofmeester -Verborgen Schatten, dyslexiespecialist en actief lid van de Werkgroep Onderwijs van Impuls & Woortblind)
Dyslexie en ADHD
Ook dyslexie gaat vaak gepaard met ADHD . Bij kinderen met ADHD blijkt 40 procent ook dyslexie te hebben. Omgekeerd komt bij 40 procent van de kinderen met dyslexie ook ADHD voor. Bij volwassenen is dat nog niet onderzocht. Omdat symptomen gedeeltelijk overlappen en de diagnoses vanuit verschillende disciplines gesteld worden, wordt vaak het ene over het hoofd gezien als je het andere al hebt. Je denkt dan bijvoorbeeld dat je moeite met lezen hebt vanwege je concentratieproblemen, maar wellicht heb je naast je ADHD ook dyslexie. Het is goed dit te weten. Zowel voor wat betreft je zelfbeeld, als voor wat betreft de manier waarop je die problemen aanpakt.
Algemene kenmerken dyslexie, dyscalculie en ADHD
Algemene kenmerken die vaak vóórkomen bij zowel dyslexie, dyscalculie, AD(H)D en autisme zijn:
- Moeite met structuur, organisatie en planning.
- Tijdsduur moeilijk kunnen inschatten.
- Over je grenzen gaan.
7 reacties. Reactie plaatsen
Beste
Op mijn 26 had ik leveroperatie met zeer lange narcose,sinds dan heb ik ernstige geheugenproblemen,ik heb enorm moeite met een cijfer of datum te onthouden,de arts zei me dat de vergeetachtigheid door trauma komt,eerder als tiener had ik ook echter veel moeite met wiskunde en scheikunde,boekhouden vak in middelbaar
Recent nog was ik overtuigd dat mijn vader er 67 was maar hij was er toen 76,ik voel veel ergernis omdat ik steeds weer cijfers vergeet verwissel
Als ik afsoraak krijg en men zegt kwart na het uur dan begrijp ik kwart voor,zo heb ik al meerdere afspraken gemist waardoor ik me echt ellendig voelde,ook met de omschakeling naar euro munt en met digitale heb ik veel.moeite,in talen was ik zeer sterk,ik ben er nu 54 en het laat me niet los waarom ik zo moeite heb met cijfers datum,leeftijden onthouden,alvast hartelijk dank,mvg,Veerle
Hallo,
Ik ben 48 en heb autisme (met hoog IQ) en AD(H)D.
Ik moet altijd alert zijn om geen cijfers om te draaien (bv. 45/54) en ook zie ik vaak de klok in spiegelbeeld bij de eerste blik.
Extreem goed in taal juist, maar…… héél veel moeite met iets lezen (5 x iets opnieuw lezen is eerder regel dan uitzondering) en ik ben geneigd om de hele tekst, lang of kort, helemaal door elkaar te lezen. Eerste drie woorden, eind van de zin, tweede alinea, restant eerste zin enz enz. Dit gaat allemaal heel snel en uiteindelijk komt er helemaal niks bij me binnen. Kan dit ook bij dyslectie horen?? Of valt het gewoon toe te schrijven aan mijn ADD en ADHD?
Dag Sylvia, dat is een moeilijke vraag. Het kan inderdaad dyslexie zijn maar het kan ook (de combinatie van) ADHD en autisme zijn waardoor lezen zo lastig is voor jou. Of mogelijk is er (nog) iets anders aan de hand. We hebben niet echt een gouden tip voor je vrees ik. Ga eens langs bij een van onze (online) AD(H)D en/of dyslexie cafes, daar vind je mogelijk mensen die je verder kunnen helpen.
Ik ben 18 jaar en ik heb nooit een dyscalculie diagnose gehad. Ik was vroeger goed in hoofdrekenen en vraagstukken (basisschool) maar had altijd moeite met meetkunde en cijferen. Sinds het middelbaar is wiskunde nog moeilijker geworden. Ik kan de regels en definities maar niet onthouden en snap niks tenzij elke stap in woorden is opgeschreven.
Zou het mogelijk zijn dat ik dyscalculie heb en dat dat nooit is opgemerkt? En kan ik hier nog steeds voor getest worden?
Dag Lindsey, misschien wil je je vraag voorleggen aan ons contactpersoon dyscalculie, zij kan je vast helpen met deze vraag: https://impulsenwoortblind.nl/het-team/jeannet-uiterwijk-contactpersoon-impuls-woortblind/
Ik herken alles! Kan ik aub nog geholpen worden? Ik ben 48 🤦♀️
Dag Karlijn, dat kan zeker. Het ligt er een beetje aan welke hulp of ondersteuning je zoekt. Neem eens contact op met onze dyslexielijn: https://impulsenwoortblind.nl/dyslexie/dyslexielijn-vraag-het-aan-ervaringsdeskundigen/