2025 is laatste jaar van dyslexiebestanden bij Dedicon

Nog één jaar dyslexie-subsidie

Zo staat het op de website van Dedicon:
'Eerder hebben we leerlingen en studenten met dyslexie laten weten dat Dedicon zou stoppen met het leveren van dyslexiebestanden. Het ministerie van OCW wilde geen subsidie geven om de structurele kosten hiervoor te dekken. Dit heeft voor veel ophef gezorgd. Om tegemoet te komen aan de behoefte van leerlingen en studenten met dyslexie heeft het ministerie van OCW nu aangegeven dat er in 2025 alsnog subsidie wordt verleend. Dedicon kan hiermee een soepele overgang maken naar toekomstbestendige leesvormen voor leerlingen en studenten met dyslexie.

Van dyslexiebestanden…

De levering van de huidige collectie dyslexiebestanden wordt in 2025 voortgezet. Deze kun je blijven bestellen in onze webwinkel en gebruiken in dyslexiesoftware van Alinea, ClaroRead, IntoWords (ook L2S), Kurzweil, Read&Write, Sprint en TextAid. De bestaande collectie dyslexiebestanden wordt echter niet uitgebreid.

…naar EPUB-bestanden

In 2025 wordt de collectie EPUB-bestanden wel fors uitgebreid, zodat er in 2025 een soepele overgang kan plaatsvinden. We adviseren je daarom om alvast te oriënteren of EPUB-bestanden (of andere leesvormen) een aantrekkelijk alternatief voor je zijn. Meer informatie over onze leesvormen, demo’s en handige stappenplannen om je te helpen bij je keuze, vind je op onze leesvormen orientatiepagina.' (bron: Dedicon)

Verschil tussen EPUB en dyslexiebestand

Het klinkt als een kleine ingreep. Je hoeft 'alleen maar even over te stappen naar EPUB-bestanden'. Maar er zit wel een nadeel aan het werken met EPUB-bestanden. Het is namelijk geen 1-op-1-kopie van het oorspronkelijke boek, zoals een dyslexiebestand. Je kunt zelf tekstgrootte, lettertype en regelafstanden instellen. Dat heeft voordelen, maar het betekent ook dat jouw pagina's er nooit hetzelfde uitzien als die van je medeleerlingen of studenten. 'Lees pag 20 tot 35' is dus een lastige huiswerkopgave als je met een EPUB-bestand werkt.

Alleen te lezen met Bookshelf-reader

Een ander verschil is dat je de EPUB-bestanden van Dedicon alleen kunt lezen via de VitalSource Bookshelf-reader. Daarvoor kun je gratis een account aanmaken. Dat Bookshelf-account koppel je vervolgens aan je Dedicon-account. Daarna verschijnen de gekochte EPUBs automatisch op de boekenplank van Bookshelf. Maar dan moet je wel klant zijn bij Dedicon. En dat kan alleen als je aantoonbaar een leesbeberking hebt. De huidige dyslexiebestanden van Dedicon ontvang je ook alleen als je klant bij Dedicon bent. Maar die kun je gebruiken via verschillende dyslexiesoftware-aanbieders. Ze zijn daarmee in de praktijk iets minder 'persoonsgebonden' te lezen dan misschien de bedoeling is van het systeem. Studenten in het mbo, ho en wo kunnen daarbij bovendien vaak gratis gebruik maken van Claroread, via SURF, (ICT-samenwerkingsorganisatie van het Nederlandse onderwijs en onderzoek). Dat stopt dus eind 2025. 

Vanaf 2026 alleen nog EPUB-bestanden

Vanaf 2026 stopt de subsidie van Dedicon om dyslexiebestanden te maken dus definitief. Naast de EPUB-bestanden blijft Dedicon overigens ook gesproken schoolboeken, fotopdf- of EduTekst-bestanden maken van veelgebruikte school- en studieboeken voor de doelgroep blinden en slechtzienden. Heb je een dyslexieverklaring of een andere aantoonbare leesbesperking vanwege bijvoorbeeld ADHD, dan kun je alle genoemde bestandsvormen bij Dedicon bestellen (6 euro per boek). Maar je kunt zelf geen productieverzoek doen. Dus je moet maar hopen dat jouw studieboek al in de (EPUB-)collectie van Dedicon zit. En anders heb je pech.

Stap terug als het gaat over inclusief onderwijs

Deze ontwikkeling is absoluut een stap terug voor onderwijsinstellingen en leerlingen die zo veel baat hebben bij de dyslexiebestanden van Dedicon. Twee kabinetten geleden werd al gesignaleerd dat de uitgeversmarkt en betrokken partijen samen voor een oplossing zouden moeten zorgen, maar dat is tot op heden niet gebeurd. Het zogeheten copyright speelt hierin waarschijnlijk een grote rol. Toch roepen wij uitgevers op om actie te ondernemen en creatief na te denken over oplossingen met alle betrokken partijen.

Het blijft bovendien zorgwekkend dat de overheid haar verantwoordelijkheid op dit vlak blijft ontlopen. De overheid heeft de taak om onderwijs, inclusief beroepsonderwijs, voor iedereen toegankelijk te maken. Daarom doen wij een oproep aan minister Eppo Bruins: zorg dat leerlingen en studenten met dyslexie ook na 2025 toegang hebben tot dyslexievriendelijke studieboeken. Maak deze beschikbaarheid onderdeel van inclusief onderwijsbeleid in de Route naar Inclusief Onderwijs 2035.

Reactie en aanvulling van Dedicon

We kregen een reactie van Dedicon omdat er een paar onjuistheden in ons bericht zaten. Die hebben we aangepast. Daarnaast meldt Dedicon nog dat er juist bewust voor EPUB is gekozen, ook vanuit het oogpunt van inclusief onderwijs:
'Dedicon kiest juist voor het promoten van EPUB omdat het een veel inclusievere leesvorm is, het wordt namelijk ook gebruikt door mensen met andere leesbeperkingen en ook door mensen zonder leesbeperking. Bovendien wordt Bookshelf getoetst op toegankelijkheid, wat aangeeft dat het om inclusief onderwijs gaat. Dat EPUB niet exact dezelfde opmaak heeft als een dyslexiebestand of het schoolboek, dat is een feit. Dus overstappen naar EPUB (of welke andere aangepaste leesvorm dan ook) vergt zeker aanpassing en gewenning. Het is belangrijk dat leerlingen en studenten met dyslexie onderzoeken wat bij hen past en dat ze aangespoord worden om dat te doen. De technische ontwikkelingen, ook voor EPUB, blijven doorgaan zodat het bestand voor alle gebruikers, ook de leerlingen en studenten met dyslexie, beter wordt. De productie van dyslexiebestanden is niet toekomstbestendig, dus daarop inzetten is wat ons betreft niet het juiste pad. Wél  is het uitermate belangrijk dat leerlingen en studenten met een leesbeperking, ook met dyslexie, toegang blijven houden tot inclusief studiemateriaal. En daar moet zeker aandacht voor gevraagd worden bij de overheid.'

Stichting Toegankelijke Informatie biedt uitkomst

Stichting Toegankelijke Infomatie (STI) heeft nog wel subsidie van OCW gekregen om in 2025 nieuwe dyslexiebestanden te maken, zo meldt Balans in dit bericht. In dit bericht vind je nog meer manieren om toch aan dyslexiebestanden te komen.

Impuls & Woortblind blijft de ontwikkelingen hierover op de voet volgen. Daarnaast zijn we benieuwd naar jouw ervaringen met EPUB. Mail je ons? info@impulsenwoortblind.nl