Neurodivergent bètatalent Robin moest naar het vmbo

Dyslexie, ASS en ADHD 

We spreken Robin samen met zijn moeder, omdat hij dat fijner vindt en omdat ze met zijn tweeën ook wel een beetje 'Team Robin' zijn. Als kind wil Robin (24) maar één ding: naar de universiteit. Hij is heel goed in rekenen maar heeft daarnaast grote moeite met lezen. Ook zijn gedrag is 'anders'. Een vmbo-advies volgt, vanwege zijn dyslexie. Begin van de middelbare school krijgt hij ook de diagnoses Asperger en AD(H)D. Daarmee lijkt de universiteit buiten bereik. Zijn moeder Monique (61) kan er nog kwaad om worden. "Robin is een echte bèta. Hij promoveert inmiddels aan de universiteit, is er helemaal op zijn plek en is supergoed in wat hij doet. Waarom moet zo'n jongen naar het vmbo? Daarmee ontneem je hem feitelijk zijn toekomst. Je rekent hem keihard af op zijn zwakste kant, zijn moeite met taal."

Volgende schok

Moeder en zoon laten het er niet bij zitten. Robin: "Ik mocht uiteindelijk toch naar de havo en heb me helemaal suf geoefend. Zowel met lezen als met allerlei sociale vaardigheidstrainingen voor mijn concentratie en Asperger." Het werpt zijn vruchten af. Robin mag door naar het vwo. Maar op zijn 15e komt de volgende schok. Zijn mentor van 3 vwo ziet zijn bètatalent en wil hem laten deelnemen aan een speciaal scholieren-bèta-programma aan de Universiteit Utrecht. Maar de universiteit weigert hem. Deze keer is zijn Asperger de reden. De ‘dynamische omgeving’ van de universiteit zou te veel voor hem zijn.

Vis in het water

Robin laat zich niet uit het veld slaan. Met zijn vwo-diploma op zak laat hij zich op zijn 17e opnieuw onderzoeken door dezelfde psychiater. Die constateert dat hij niet meer aan de criteria van Asperger en AD(H)D voldoet. Nu kan de universiteit hem niet meer weigeren! Robin kan niet kiezen en gaat daarom maar voor wis- én natuurkunde. "Ik voelde me vanaf dag één als een vis in het water tussen mijn medestudenten. Eindelijk mensen die mij begrepen. Ik ben bepaald niet de enige met iets van autisme. Wat niet raar is, want autismekenmerken zijn juist handig voor veel bèta-onderzoek."

Nobelprijswinnaar

Deze zomer rondde Robin zijn twee studies af met een 9 voor zijn scriptie, die een formule beschrijft voor een nieuw nano-materiaal. "Ik heb het onderzoek mogen bespreken met de Nobelprijswinnaar op dit gebied en die was onder de indruk. Dat was wel een bijzonder moment." Binnenkort start hij met promotieonderzoek over kwantummaterialen. Monique, met gepaste trots: “Hier was eigenlijk helemaal geen geld voor maar zijn professor wil zo graag met hem verder dat er binnen een groot NWO-programma een plek speciaal voor Robin gecreëerd is om hem binnen te houden.”

Verspilling van talent

Robin is dankzij zijn doorzettingsvermogen, keihard werken aan de dingen waar hij moeite mee had én dankzij een moeder die hem in alles steunde, op zijn plek gekomen. Maar hoe verdrietig en onterecht is het, aldus Robin en Monique, dat kinderen nog steeds afgerekend worden op een diagnose zoals autisme, ADHD of dyslexie. Terwijl die eigenlijk altijd gepaard gaat met sterke kanten, die zo geen kans krijgen tot wasdom te komen. Een totale verspilling van talent én levensgeluk.

Belastingformulier

Het kan ook anders en dat hoeft helemaal niet ingewikkeld te zijn aldus moeder en zoon. Robin: “Ik heb wat je noemt een disharmonisch profiel. ‘Onlogische’ talen, zoals Nederlands voor mij zeker is, gaan gewoon niet. Engels gaat me gelukkig wel goed af. Ik zou dus nooit een opleiding of werk kiezen waarin een goede beheersing van de Nederlandse spelling een grote rol speelt. Waarom moet ik dan per se een voldoende voor Nederlands halen op mijn eindexamen? En andersom ook: leerlingen met dyscalculie gaan nooit iets doen waarbij ze veel moeten rekenen. Leer hun op school wat basisvaardigheden waarin cijfers voorkomen. Zoals hoe je je belastingformulier invult. Dat is toch veel zinvoller dan de doorsnede van een driehoek of de x en ij van een formule kunnen uitrekenen? Opleidingen mogen van mij best eisen dat je voor bepaalde vakken met een voldoende slaagt. Maar wees realistisch en focus hierbij ook op de vakken die écht nodig zijn bij de opleiding en doe niet moeilijk over een vak dat niet relevant is voor succes in de vervolgopleiding.”

Persoonlijkheidsanalyse met kleuren

Monique pleit voor een totaal andere kijk op de verschillen tussen mensen. “Ik begeleidde jarenlang (jong-)volwassenen, ook teams op de werkvloer, volgens de methode van de persoonlijkheidsanalyse Insights Discovery. Er zijn vier typen persoonlijkheden, elk met een eigen kleur: rood, groen, geel en blauw. Het voert hier te ver om al die typen in detail te benoemen. De meeste mensen hebben een mix met een dominantie in twee kleuren. Mensen die nu een diagnose krijgen zitten vaak wat nadrukkelijker in één kleur. Zo is Robin hartstikke blauw: een introverte denker, super nauwkeurig en analytisch. In een vruchtbare werksetting wil je alle vier de kleuren hebben, want elke kleur heeft zijn eigen kwaliteiten. En uiteraard ook zijn beperkingen, die een persoon met veel van een andere kleur dan weer compenseert. Mooie van zo naar mensen kijken is dat je helemaal wegblijft van het stoornis-denken. Je gaat uit van volledige acceptatie van de neurodiversiteit van mensen en hebt meer oog voor iemands sterke kanten. Deze analyse kun je ook al bij jongeren toepassen, ongeveer vanaf de bovenbouw op de middelbare school. Hiermee los je zoveel problemen met diagnoses en verspilling van talent op.”

Neurodiversiteit

Meer kennis over neurodiversiteit, dat is hard nodig in onze samenleving, aldus Robin en Monique. Te beginnen op scholen. Want nu is een kind met een dominantie in één kleur, om in de kleurenanalyse te blijven, volledig afhankelijk van een wakkere docent en/of ouder om tot bloei te komen. Robin is er het levende bewijs van. 

Lees ook het artikel van Robin en Monique met Robin's 10 studietips voor inclusief studeren

Meer over de persoonlijkheidsanalyse waar Monique mee werkt: www.insightsbenelux.com 

Dit interview verscheen eerder in Impuls & Woortblind Magazine nr 3 - 2020.