Iemand met ADD wordt vaak omschreven als onhandig, lui, traag, in zichzelf gekeerd, ongemotiveerd en ongrijpbaar. Jammer, want van binnen schuilen er veel zinnige dingen. Waarschijnlijk leg je vaak verbanden die niemand anders legt, ben je heel creatief en voel je precies aan wat er speelt in je omgeving. Herken jij je in onderstaande kenmerken? Grote kans dat je ADD hebt,
Tekst: Arda Nieboer* – contactpersoon ADD Impuls & Woortblind
ADD heet tegenwoordig officieel ‘ADHD type 2- Het overwegend onoplettende type’: een vorm van ADHD met alleen aandachtsproblemen, zonder hyperactiviteit en impulsiviteit. Maar naar mijn beleving (ik heb nog de ‘oude’ diagnose ADD en werk als AD(H)D-coach) is ADD toch echt iets anders dan ADHD. Hieronder de voor mij meest duidelijke kenmerken van ADD.
Onzichtbaarheid
ADD en de ADD’ers zijn onzichtbaar. Je bent iemand die niet opvalt op het werk of op school: op de achtergrond, het teruggetrokken, stille, dromerige type. Je houdt vaak je mond of bedenkt pas achteraf wat je had kunnen zeggen. Emoties worden geïnternaliseerd (slaan naar binnen). Dit zorgt vaak voor onbegrip en onduidelijkheid voor de omgeving. ‘Geen idee wat er in hem/of haar omgaat’, wordt er dan gezegd. Iemand met ADD wordt vaak omschreven als onhandig, lui, traag, in zichzelf gekeerd, ongemotiveerd en ongrijpbaar. Jammer, want van binnen schuilen er veel zinnige dingen. Waarschijnlijk leg je vaak verbanden die niemand anders legt, ben je heel creatief en voel je precies aan wat er speelt in je omgeving.
Het zit er wel in, maar het komt er niet uit
Ik denk dat iedereen met ADD dit herkent. Ik heb jaren het gevoel gehad alsof ik vast zat in een onzichtbaar web. Hoe meer ik er over nadacht, hoe harder ik mijn best deed, hoe meer spanning ik voelde en hoe vaster ik kwam te zitten. Heel graag van alles willen, plannen en dromen hebben, maar het kwam er niet uit. Gevangen in mijn eigen brein en gevoelens, in mijn eigen wereldje.
Laatbloeiers
Als je ADD hebt, ben je vaak een laatbloeier. Ik heb wel eens gelezen dat iemand met ADD tien jaar achter loopt. Vaak kom je er op latere leeftijd achter wat je wilt qua werk en/of opleiding. Het lijkt wel alsof je pas op latere leeftijd echt de verbinding kan maken met wat er binnenin je (cocon) zit en de buitenwereld.
Laag zelfbeeld
Door kritiek en onbegrip uit je omgeving en door onderpresteren, kun je een laag zelfbeeld hebben. Eindeloze kritische zelfanalyses en gepieker waarom dingen niet lukken of moeizaam gaan, dragen niet bij aan het zelfvertrouwen. Dit is vaak een vicieuze cirkel waar je moeilijk uitkomt, zeker als je alles binnenhoudt.
Paniekmomenten
Misschien heb jij dat ook? Regelmatig van die paniekmomenten. Dit kan komen door tijdsdruk, een verandering, teleurstelling, omdat je iets kwijt of vergeten bent of doordat je overweldigd wordt door prikkels. Ik noem dat altijd de flipstand, ik heb dan even geen overzicht meer. Vaak valt het achteraf wel mee.
Beter in je vel met ADD
Uit mijn eigen ervaring en door mijn werk als coach in ADHD-Praktijk, zijn er een aantal dingen die volgens mij enorm kunnen bijdragen om beter uit de verf te komen met ADD.
Kennis over ADD
Zorg dat je genoeg kennis, inzicht en werkelijk begrip krijgt over ADD. Lees boeken, zoek op internet of praat met gelijkgestemden, bijvoorbeeld bij een AD(H)D-café bij jou in de buurt, supportgroepen of op forums. Bezoek workshops en lezingen. Hierdoor ontstaat er meer begrip en dus acceptatie. Het levert een hoop rust op als je weet waar je mee te dealen hebt.
Geen gebrek aan zelfdiscipline
En dit mag je nooit vergeten! Het is geen gebrek aan zelfdiscipline, wilskracht of doorzettingsvermogen. Ik denk dat iemand met ADD een bovengemiddeld doorzettingsvermogen nodig heeft om “gewoon” te functioneren. Het is dus geen zwak karakter of onwil, maar onvermogen doordat jouw brein nou eenmaal anders bekabeld is. Je bent zeker niet dom, je bent hooguit anders.
Zelfvertrouwen en assertiviteit
Het is goed om van –vaak jarenlang opgebouwde- negativiteit af te komen en meer zelfvertrouwen te krijgen. Neem tijd om afstand te nemen en je successen, hoe klein ook, te analyseren en oplossingen te bedenken, in plaats van je tekortkomingen. Dit kun je trainen. Praat erover, in plaats van dat je alles binnenhoudt. Word assertiever. Het is belangrijk dat je jezelf kunt laten zien zoals je echt bent. Dat je mag zijn zoals je bent. En prima dat je introvert bent! Maar het helpt enorm als je de ander duidelijk kunt maken hoe het bij jou werkt. Maak vrienden met jezelf, je eigenaardigheden en je eigen innerlijke criticus.
Humor
Leer lachen om jezelf. Hoe ontspannener jij ergens mee omgaat en de lol er van in kan zien, hoe beter anderen je ook kunnen accepteren. En je eventueel gemakkelijker kunnen vergeven als je te laat bent of iets vergeten bent.
Maak scenario’s
Het helpt als je verschillende scenario’s klaar hebt liggen voor verschillende situaties, zoals een dip, verveling etc. Bedenk symbolen, mantra’s en ezelsbruggetjes. Het blijft puzzelen. Door oplossingen paraat te hebben, is het makkelijker ze sneller en ook daadwerkelijk in te zetten.
*Arda Nieboer is van ADHD-Praktijk en begeleidt volwassenen met AD(H)D om beter te functioneren. Zij biedt leden van Impuls & Woortblind 10% ledenvoordeel.
Lees hier de PDF van dit artikel ADD voelt anders uit I en W Magazine nr 3-2016.
5 reacties. Reactie plaatsen
Het afgelopen jaar ben ik naar de psycholoog gegaan omdat ik op gebied van werk en omgang met mensen vast loop en meerdere “burnouts/ depressies” heb gehad. Ik voelde me onbegrepen, dat heeft er toe geleid dat ik het liefst alleen wou zijn. Door de gesprekken zijn we er achter gekomen dat ik ADD heb en hoog sensitief ben. Langzaam merk ik dat ik aan het herstellen ben van een depressie en ebt de vermoeidheid weg. Ik ben er nog niet maar ik kan weer wat meer informatie opnemen en het een plek geven. Mijn doel van leven draait nu alleen om mijn kinderen, door hun voel ik me weer vaker gelukkig! Sinds kort heb ik medicatie en probeer ik door informatie over ADD te begrijpen wie ik eigenlijk ben en hoe ik daarmee moet omgaan en eventueel juist kan gebruiken om de draad weer op te pakken.
Eindelijk een verhaal die mij precies omschijft! Alles valt op zijn plek. En voor het eerst in jaren ben ik emotioneel en dan ook nog met tranen….. En het voelt als een opluchting. Dank u
Ik word dit jaar 70. Gepensioneerde verpleegkundige. Sinds 18 jaar getrouwd met 11 jaar jongere vrouw. 2 zoons van 18 en 16 jaar.
Het is een zeer moeizame relatie. Sinds mijn pensionering ben ik huisman. Huishoudelijke werkzaamheden, boodschappen doen, koken. Onderhoud van huis. Tenminste dat verwachtte mijn vrouw van mij dat ik die taken op mij zou nemen. Helaas, ik krijg verwijten dat ik lui ben, dat ik alleen maar dacht aan gitaar spelen en poepen. Terwijl ik toch naar mijn gevoel de opgelegde taken deed. Maar ik deed dat dan niet goed genoeg. En wat onderhoud en huishoudelijke werkzaamheden betreft is mijn vrouw daar beter in dan ik. Eigenlijk in alles.
Ik heb, toen ik op mezelf woonde toch allerlei opknapwerkzaamheden zelf gedaan. Electriciteitsleidingen aangelegd, gasleidingen gesoldeerd, een douchecabine in een kastruimte gemaakt. Maar ok misschien was het niet comme il faut.
Nu kwam mijn vrouw een paar weken terug met de opmerking, “misschien heb jij wel ADD”. Het lijkt wel of alles op zijn plek valt toen ik daar artikelen over las.
Ben altijd chaotisch, altijd vergeet ik wel eens wat. Hyperfocus, mijn kamer is een puinhoop, dingen uitstellen, impulsief, snel afgeleid.
Toen ik als enige van de lagere school naar de HBS ging was ik volgens de onderdirecteur een genie. Wiskunde, talen, in alles blonk ik uit. Toch heb ik de 3de, 4de en examenklas 2 keer moeten doen.
Wist niet wat ik zou gaan studeren. De oom van mijn vriendin toen zei dat de landbouwhogeschool in Wageningen iets voor me zou zijn. Dat was geen succes. Heb alleen de propedeuse gedaan. Niet gehaald.
Ik zou talent hebben om te dansen zei de balletlerares van de balletschool in Wageningen, waar ik voor de gein met een stel vrienden les nam. Ik moest naar Amsterdam. Daar zocht het Nationaal ballet mannelijke dansers.
Heb niet lang nagedacht. Op de fiets naar Amsterdam. Ik had wel talent zei de balletmeester maar niet soepel genoeg. Ik moest naar de balletschool. Mijn idee was om een soort Fred Astaire te worden of showmusical te doen. Helaas was er in die tijd (45 jaar geleden) geen showmusicalcultuur zoals tegenwoordig. Ik heb wel 2 jaar bij het IFD gedanst. Als je richting de 30 jaar gaat moet je als danser ook denken aan je pensioen. Mijn vriendin in die tijd zei “waarom ga je niet de verpleging in”. De zorg, geen haar op mijn hoofd die daar ooit aan gedacht heeft. Dat is toch onder mijn niveau? Maar ik heb me toch aangemeld bij de opleiding en tot mijn pensioen, bijna 40 jaar in de zorg gezeten. Sterker nog ik heb mij ingeschreven bij het uitzendbureau en val regelmatig in in de thuiszorg.
Ik ben nog niet bij een psychiater of psycholoog geweest om vast te stellen dat ik ADD heb, maar ik ga het wel doen. Het verklaart namelijk heel veel hoe alles in mijn leven gegaan is. De ADD heeft veel stuk gemaakt in de relatie. Ik weet niet of wij bij elkaar blijven.
Beste Alexander, ik kan jou adviseren om snel naar een goede en ervaren psycholoog te gaan . je krijgt inzicht in jezelf , het geeft je zelfvertrouwen en je leert omgaan met de problemen waar je nu tegenaan loopt.
Ik ben 82 jaar en een sterke , trotse en strijdvaardige vrouw. Heb een goede ervaring met een psycholoog die mij heeft leren omgaan met de problemen die ik met mijn dochters + schoonzoons had.
De verpleging minderwaardig ? Ik ben trots dat ik ,lang geleden verpleegster ben geweest, het is vormend ! Mijn kleinzoon van 20 heeft AAD en veel van zijn gedrag is duidelijk geworden.
Kan jou adviseren voor een verwijzing naar de huisarts te gaan en je vooral open te stellen .
Voor onbegrip in een relatie vanwege AAD zou verdrietig zijn. Niemand wordt er gelukkig van !
Natuurlijk herken ik veel van bovenstaande gegevens,
De dromerigheid in de klas. Ik kreeg straf omdat ik niet oplette bij de leesles en de onderwijzer had er schoon genoeg van. Thuis las ik al de verhaaltjes van Ollie B.Bommel en Tom Poes in de Volkskrant , Lezen had ik aan de ontbijttafel thuis geleerd.
In de eerste klas een IQ test gedaan.
Met een uitslag van 144 weet ik dat ik me daarmee heb staande kunnen houden.
Drie jaar HBS in 5 jaar.
Als onderwijzer had ik het best wel moeilijk
Op menige lagere school gestaan , op sommige zelf impulsief ontslag genomen.
Een hele dure cursus van de ABP gevolgd, waar ik niets mee kon.
Eerste school na 5 jaar een burn-out ,daarna in 6 jaar 5 scholen gedaan
Nog even een boek-houd-cursus gedaan en verder gegaan als boekhouder
Later bleek dat ik geen 40 uur maar 20 uur hoefde te werken .Dat was niet tot mij doorgedrongen. Geen wonder dat het weer fout liep.
Toch nog even naar de volwassen-educatie, dat moest toch niet zo moeilijk zijn.
Helaas.
Bij het opdoeken van de volwasseneducatie kreeg ik een opdracht om wat te goochelen met Excel en Acces. Van het Hoofd van de ICT afdeling.
Toen begreep ik dat ik mijn roeping was misgelopen. Dit was leuk , Eindelijk iets gevonden.!
Maar ja als je al tegen de 55 loopt kom je niet zo makkelijk meer aan een baan.
En ging naar de UWV.
Toen ik 61 was kreeg ik te horen dat voor iemand met mijn intelligentie geen passend werk was te vinden en werd arbeidsongeschikt verklaard
Dat was in 2013 , het jaar dat mijn vrouw was overleden.
Pas toen ging ik naar de huisarts en hij kwam toevallig met een vragen formulier omdat ik altijd mijn sleutels kwijt was
Na nog een test via het internet had hij de volgende dag Ritalin voorgeschreven.
Helaas ging dat niet goed met de antidepressiva die ik moest slikken. Em kreeg toen dexamfetaminen.
Ik had last van ADD zei hij.
Nou ja een beetje mosterd na de maaltijd. Maar wat heb ik na aan dexamfetaminen als nog steeds alles fout loopt. En mijn huis nog steeds een puinhoop blijft?
Dan blijkt er nog zoiets als executieve functies te bestaan.
Een cursus bij PsyQ gedaan. Volgens de onderzoekers had ik makkelijk gymnasium kunnen doen.
Nu ben ik bijna 70 en heb het een beetje door wat er steeds misgaat en wat ik eraan kan doen.
Nu hoor je op het ADD café dezelfde verhalen van jongeren die nog aan een loopbaan beginnen en van vaders die het ontdekken omdat het bij hun zoon ontdekt is.
“Maar Pa , jij hebt hetzelfde probleem”!
Ik weet nu tenminste als ik een flinke taak te doen heb allerlei tussenstappen moet bedenken en die dan afvinken . Dan blijft het plezier een beetje in bij mij.
Mijn zoon woont op een OTT.
Toen ik het verslag las over zijn ontwikkeling was ik even verbaasd. Over wie hebben ze het nou ? Over mij of over mijn zoon. ?
Het zat echt wel in de familie. ( Achteraf gezien.)
Beste Ivo, hoogbegaafden hebben vaker veel raakvlakken op gebied van ADD. Zoek maar eens op. Groeten Sabine