Met een diagnose ADHD, maatschappelijk bezien een beperking, kun je een beroep doen op de Wmo om passende hulp in te schakelen bij jouw hulpvragen. Veel mensen weten dit niet. Of ze weten niet hoe zit dit moeten aanpakken. In dit artikel vertelt Denise hoe je dit kunt aanpakken. 'Je hoeft het niet alleen te doen.'
Tekst: Denise Joosten
Op 17 maart 2020 kreeg ik Het Verlossende Telefoontje. Met vlag en wimpel ‘geslaagd’ voor mijn diagnostisch ADHD-onderzoek! Geen verrassing, wel enorme opluchting en het gevoel dat ik vanaf nu echt een andere koers ging inzetten. Ondanks de berg van obstakels waar ik me nu des te bewuster van was. Het ontbrekende was puzzelstukje gelegd, mijn leven 2.0 kon beginnen.
Aan de slag met je ADHD
Voor veel laat gediagnosticeerde volwassenen is mijn verhaal herkenbaar, denk ik. Helaas weten we ook allemaal dat een ADHD-diagnose niet alleen opluchting en (h)erkenning brengt. Het legt ook de druk op je om er iets mee te doen, je verantwoordelijkheid te nemen en je niet te verschuilen achter dat ‘label’. Het echte werk begint pas als je eenmaal weet dat je ADHD hebt, en het leven 2.0 is niet zomaar opgestart.
Je kunt het niet alleen
Doorgaans moet je dit ook niet in je eentje willen proberen. Maar ondertussen moet je meestal maandenlang op je beurt wachten om aan hulp via je lokale GGZ-instelling te komen. Zelf sneller hulp regelen kan ook, maar de meesten van ons hebben geen losse honderdjes liggen voor een coach (algauw gemiddeld 90 euro per uur). En de wereld van ‘moeten’ en ‘gewoon doen’ draait vrolijk door. Het voelt ondoenlijk om dan met jezelf aan de slag te gaan. Zeker als externe omstandigheden (blijven) tegenwerken en je je misschien al slecht voelt.
Geen passende hulp
Zelf bouw ik nu bijna drie jaar aan leven 2.0. Ik wilde mijn ervaringen inzetten om anderen te helpen en werd daarom vrijwillig contactpersoon ADHD voor Impuls & Woortblind. Verreweg de meeste vragen in mijn mailbox gaan over passende hulp. Met een standaard diagnose- en behandeltraject binnen de GGZ, lopen de meesten tegen deze dingen aan:
- Last blijven houden van niet-helpende gedragingen en patronen na (intensieve) hulpverlening
- Blijvende gevoelens van angst en/of depressie, tot wel jarenlang
- Gemis van daadwerkelijk begrip en (h)erkenning
- Gemis van een persoonlijke klik met hulpverlener, het gevoel hebben niet te kunnen levelen
- Te weinig beschikbare tijd en onduidelijkheid rondom afspraken
- Geen of weinig expertise op het gebied van ADHD
Het valt me op dat zij overkoepelend vaak het verlangen uitspreken om gezien te worden als persoon in totaliteit, niet als patiënt met ADHD. Hulpzoekers spreken vaak ook van meer ‘praktische hulp’. Vaak kunnen zij niet helemaal benoemen hoe dit er dan uit moet zien voor ze. Maar wat ze aangereikt krijgen in reguliere therapie en behandeling, slaat veelal niet aan en is niet toe te passen in het dagelijks leven.
Mijn redding: een PGB via de Wmo
Voor mij zijn dit soort hulpvragen een wereld van herkenning! Zelf had ik er na een jaartje GGZ ook schoon genoeg van. Uiteraard omdat het me allemaal te langzaam ging en het zonder geduld algauw uitzichtloos lijkt. Maar ik wilde vooral geen patiënt meer zijn, daar voelde ik me niet mee geholpen. Daarom deed ik een beroep op de Wmo, via een persoonsgebonden budget (PGB). Op die manier kruiste mijn pad zich met dat van een fantastische vrouw die wél aan de juiste knoppen wist te draaien en met veel toewijding, liefde en geduld het allerbeste in mij naar boven haalde. Ik heb het echt allemaal zelf gedaan, maar zonder haar hulp had ik er nu nog heel anders bijgezeten. En voor mij zeker niet de eerste prioriteit maar toch heel fijn: haar hulp betaalde ik volledig vanuit mijn PGB.
Wmo-ondersteuning aanvragen via de gemeente
Als ik vragen krijg over passende hulp, wijs ik dan ook altijd op de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo). Deze is erop gericht dat iedereen kan meedoen in de maatschappij en zelfredzaamheid behoudt. Met een diagnose ADHD, maatschappelijk bezien een beperking, kun je een beroep doen op de Wmo om passende hulp in te schakelen bij jouw hulpvragen. Bijvoorbeeld een coach, gedragsdeskundige of een ambulant begeleider. Hiervoor kun je je melden bij het Wmo-loket in jouw gemeente. In een persoonlijk gesprek met iemand van(uit) de gemeente bespreek je vervolgens waarmee je vastloopt en samen formuleer je ondersteuningsdoelen om zelfredzaam te blijven of (weer) te worden. Als je voldoet aan de criteria (bijv.: wat jij nodig hebt, kan ‘jouw eigen netwerk’ echt niet bieden, wat vaak zo is bij AD(H)D), krijg je een indicatie. Daarbij wordt meteen bepaald hoe lang je recht hebt op deze zorg. Meestal 6 maanden tot een jaar, met de optie tot verlenging.
PGB of Zorg in Natura
Vervolgens is het de vraag of je die ondersteuning ‘in natura’ (Zorg in Natura=ZIN) krijgt of via een persoonsgebonden budget (PGB). Veel gemeenten hebben contracten met deskundige hulpverleners. Zit daar iemand bij die geschikt is voor jou, dan krijg je hulp via ZIN. Als er geen contracten met geschikte hulpverleners zijn en/of je hebt zelf een betere optie gevonden, kun je ook een PGB toegewezen krijgen. In dit geval koop je met je beschikbare budget zelf je zorg in. Je houdt ook zelf de financiële administratie hiervoor bij. Klinkt als iets wat je totaal niet moet willen als ADHD’er, maar een geruststelling: afhankelijk van welke afspraken je precies maakt, verloopt uitbetaling uit je PGB doorgaans automatisch en hoef je alleen maandelijks te checken hoeveel budget je nog over hebt. Afhankelijk van jouw thuissituatie betaal je een kleine maandelijkse bijdrage via het CAK, dat isa rond de €21,-. Het kan ook minder zijn, of er wordt helemaal geen bijdrage gevraagd.
Maak er gebruik van
Veel mensen met ADHD blijken totaal niet op de hoogte te zijn van deze vorm van ondersteuning. Terwijl je hier toch echt aanspraak op kunt maken als je ADHD hebt. Ze hebben geen flauw benul van de mogelijkheden die de Wmo biedt. Dat gold ook voor mijzelf. En dat terwijl die mogelijkheden er niet voor niets zijn! Blijf jij dus ook ondanks je goede wil vastlopen en/of je slecht voelen? Voel je je van het kastje naar de muur gestuurd? Durf een beroep te doen op de hulpmiddelen waar je gebruik van mag maken met ADHD. Hulp vanuit de Wmo kan echt het verschil maken. Het is weliswaar zo dat je het toch zelf moet doen, maar dat betekent niet dat je het helemaal alleen hoeft te doen!
Dit artikel verscheen eerder in Impuls & Woortblind Magazine nr 1 - 2023. Denise Joosten is geen contactpersoon meer. Inmiddels helpt ze zelf ADHD'ers met haar eigen coachingpraktijk ADHD United.
