Slaapproblemen: Je kunt het bijna wel als één van de kenmerken van ADHD aan het rijtje toevoegen. Er zijn namelijk steeds meer aanwijzingen dat mensen met ADHD een zogenoemde verlate slaapfase hebben. Dit betekent dat je biologische klok later dan gemiddeld staat afgesteld, waardoor je moeilijk in slaap komt op de voor de meeste mensen gangbare tijd en als gevolg daarvan te kort slaapt. Die korte slaap kan weer veel gevolgen hebben voor je gezondheid. Zo kan het je eetpatroon beïnvloeden; eten om energie dips te lijf te gaan. Met overgewicht als mogelijk gevolg, Kortom: slaapproblemen bij ADHD zijn een belangrijke aandachtspunt!
4 op de 5 ADHD’ers heeft slaapproblemen
Tijdens dit webinar dat Impuls & Woortblind organiseerde (2020), gaf ADHD- en slaapexpert Sandra Kooij een inkijkje in de innige band tussen ADHD en slaapproblemen. Maar liefst 80% van alle mensen met ADHD heeft slaapproblemen. Logische vraag is wat nu wat veroorzaakt. Volgens Sandra Kooij zouden ze allebei eenzelfde oorsprong in het brein kunnen hebben: er hapert iets aan de biologische klok. Feit is wel dat slaapproblemen ADHD-achtige symptomen (kunnen) geven en vice versa. Dus die twee versterken elkaar ook nog eens.
Biologische processen
De biologische klok bepaalt gedurende dag en nacht allerlei biologische processen. Niet alleen wanneer je ’s avonds slaperig wordt (daar geeft het ‘slaaphormoon’ melatonine je lichaam een seintje voor), maar ook wanneer je darmen ’s morgens weer op gang komen, wanneer je energiepiek voor geestelijke of juist fysieke arbeid optimaal is, etc. Hormonen zoals melatonine ’s nachts maar ook ‘boodschapperstofjes’ zoals dopamine overdag, spelen hierbij een grote rol. Daarnaast dragen erfelijkheid (avond- of ochtendmens), daglicht en donker hun steentje bij aan dit zogenaamde bioritme. Het hangt allemaal met elkaar samen in een 24-uurs evenwicht. Bij mensen met ADHD en slaapproblemen is daarom niet alleen de slaap uit balans, maar ook het gedrag overdag, dat weer samenhangt met de dopaminestofwisseling, die ook uit balans is. Belangrijk is, zo benadrukt Sandra Kooij, dat de slaap de timing van alle andere belangrijke processen in je lichaam regelt.
ADD geeft minder slaapproblemen
Overigens bleek uit een onderzoek bij PsyQ dat mensen met ADD opvallend vaak minder last hebben van slaapproblemen dan mensen met ADHD. Bij hen kwam ook de melatonine-aanmaak een dik uur eerder op gang dan bij de groep met ADHD. Dus slapen ze -doorgaans- eerder in. Is hyperactiviteit mogelijk een (onbewuste) manier van lichaam en geest om tegen de slaap te vechten en je overdag wakker te houden, zo vraagt Sandra Kooij zich af. Dat geeft een nieuwe kijk op de subtypen.
ADHD als ritmeprobleem
Nog een prikkelende stelling, tijdens het webinar: Is ADHD niet eigenlijk een ritmeprobleem? Waarbij de stofjes melatonine en dopamine ook uit balans zijn. Wie baat heeft bij medicatie kan overdag wel wat oplossen door in elk geval de dopaminespiegel te verhogen, aldus Sandra Kooij. Maar de veel te late melatonine-aanmaak help je daar niet mee. En dus blijven de slaapproblemen bestaan en blijft alles uit balans. Dat kan wel met melatoninetherapie. Daarnaast helpt o.a. lichttherapie en ja...slaaphygiëne: een strak ritme met vaste bedtijden. Bepaald een uitdaging voor mensen met ADHD. Sandra Kooij weet dat als geen ander. Maar het helpt echt. Dus geef het een kans, is haar advies.
Melatonine bij slaapproblemen en ADHD
Melatonine noemen we ook wel het 'slaaphormoon'. We maken het zelf aan. Maar je kunt ook tabletjes kopen waar melatine in zit. Die kunnen je helpen bij het in slaap vallen. Vooral voor mensen met een hardnekkige verlate slaapfase kan het effectief zijn. Met structureel en heel strak getimed gebruik helpt het sommigen om de slaapfase iets naar voren te brengen. Maar informeer je wel eerst goed voor je met melatonine wil starten!
