Vier keer 'wat is ADD?'
Zeker zijn er verschillen tussen ADHD en ADD. Dat gaat van gedrag, tot slaapissues en niet te vergeten de interactie met je omgeving. Vier experts geven hun visie.
1 – Qua gedrag zijn ADD en ADHD elkaars tegenpolen
Zowel bij ADD als ADHD spelen concentratieproblemen een grote rol. Maar los van die overeenkomst lijken ze wat gedrag betreft eerder elkaars tegenpolen. Hyperactiviteit uit zich bij ADD bijvoorbeeld vooral in het hoofd. Andere verschillen: mensen met ADD denken veel en grondig, ze hebben minder extreme spanning nodig, maar het mag ook niet te saai worden. Lichamelijk zijn ze rustig, vaak inactief. In tegenstelling tot mensen met de H zijn ze vaak geremd en hebben ze soms moeite om hun gedachten onder woorden te brengen. Bovendien verwerken ze alle input aan informatie wat trager.
Twijfel, vermijding en moeite met motivatie leiden nogal eens tot stagnatie in het dagelijks leven bij ADD. Ondanks een meestal prima vermogen tot empathie zijn er toch vaak problemen in de communicatie door minder sociale vaardigheden, sub-assertief gedrag en sociale angst. Het gevolg hiervan is soms een sociaal isolement. In een therapiegroep met uitsluitend mensen met ADD is er veel steun en herkenning. Hierdoor durven mensen sneller aan rollenspellen mee te doen, wat zelfinzicht oplevert en handvatten voor verdere oefeningen biedt.
Marian van Geest – Werkgroepleider ADD-coaching bij PsyQ
2 – ADD en ADHD verschillen opvallend in type slaapproblemen
Er zijn zeker verschillen, en opvallend genoeg ook op het gebied van slaap. Zo blijkt uit onderzoek bij PsyQ naar de verlate slaapfase bij volwassenen met AD(H)D. We vonden een opmerkelijk verschil in slaapduur tussen mensen met ADD en ADHD: degenen met ADHD sliepen kort (5-6 uur), die met ADD soms wel 10 uur per nacht! Toch bleken beiden vermoeid en slaperig overdag. In totaal bleek 78% van de mensen met AD(H)D slaapproblemen te hebben. Dat is erg veel, en reden om altijd de soort en ernst van de slaapproblemen te onderzoeken als iemand met AD(H)D hulp zoekt.
Het belangrijkste uiterlijke verschil tussen ADHD en ADD is de hyperactiviteit. Misschien dient de hyperactiviteit bij de meest uitgeputte mensen met ADHD (vanwege de korte nachten) wel om overdag wakker te blijven… Als je beweegt of praat val je niet in slaap. Zou het opmerkelijke verschil tussen beide subtypen worden gestuurd door het verschil in slaapduur? Lees meer over ADHD, ADD en slaapproblemen.
Dr. Sandra Kooij – psychiater/hoofd Kenniscentrum ADHD bij volwassenen bij PsyQ Haaglanden
3 – Een diagnose ADHD of ADD is simpelweg een afspraak
ADD is een verouderde term. Een diagnose (oftewel DSM-classificatie) ADHD wordt gesteld op basis van symptomen in twee domeinen: het hyperactief/impulsieve (h/i) en het inattentieve (onoplettende) domein. Heb je minder dan 6 symptomen in het h/i-domein, dan krijg je de diagnose ADHD inattentieve subtype, oftewel ADD. Iemand met dit subtype kan dus ook nog best enkele symptomen uit het h/i-domein hebben. Een diagnose is daarmee simpelweg een afspraak. Zo bekeken is ADD een vorm van ADHD, maar eentje die zich anders manifesteert. En daarin zitten ook weer vele varianten.
Een diagnose AD(H)D zegt iets over iemands gedrag, maar niets over wat er in de hersenen gebeurt. Biologisch gezien zijn er verschillende hersensystemen betrokken bij ADHD. Het lijkt erop dat tussen mensen verschilt welk systeem betrokken is, maar deze hersensystemen zijn niet één op één gekoppeld aan subtypes. Kennis over welk hersensysteem precies betrokken is kan mogelijk helpen om een geschikte behandeling te kiezen. Daar is nog veel onderzoek voor nodig.
Prof. Dr. Sarah Durston – UMCU
4 – Het verschil tussen ADHD en ADD zit hem in de gevolgen
Volgens mij zijn ADD en ADHD een twee-eiige tweeling. Ze delen de A van aandachtstekort, maar verschillen in de mate van H (hyperactief en impulsief gedrag). Dus ja, enerzijds zijn ADD en ADHD hetzelfde, in beide gevallen hebben mensen met deze diagnoses veel last van aandachts – en concentratieproblemen. Maar anderzijds is het ook iets anders, want het is een twee-eiige tweeling, geen eeneiige.
Het verschil zit hem volgens mij in de gevolgen. Mensen met ADHD hebben aandachtsproblemen, maar zijn ook overbeweeglijk en impulsief. Hierdoor komen ze sneller in conflict met de buítenwereld, of de buitenwereld met hen (die vindt hen storend). Mensen met ADD komen juist sneller in conflict met hun bínnenwereld, want zij hebben vooral zelf last van hun klachten en de omgeving erkent hun moeilijkheden juist niet of veel te laat. Wat zorgt voor meer onzekerheid en naar binnen gerichte problemen. Wat niet wil zeggen dat mensen met ADHD niet ook onzeker kunnen zijn, maar de botsingen met de omgeving trekken vaak meer aandacht.
Tirtsa Ehrlich – GZ psycholoog en auteur van boeken over ADD, zoals ‘Wonderlijke Wazigheid‘.
Bovenstaand artikel uit de reeks De Kwestie, is eerder gepubliceerd in nr 1, maart 2015 van Impuls & Woortblind Magazine.
