Dyslexie voorzieningen in het mbo, hbo en wo
Alle onderwijsinstellingen zijn via de Wet Gelijke Behandeling verplicht om voorzieningen te treffen voor hun dyslectische studenten. Er is wel een verschil waar je moet zijn in enerzijds het mbo en het hbo en wo aan de andere kant:
- Dyslectische studenten op Regionale Opleidingen Centra (roc’s) vallen onder de regeling ‘Passend Onderwijs’. De meeste mbo’s vallen onder een roc. Zelfstandige mbo’s vallen onder de Wet Gelijke Behandeling.
- Op hbo’s en universiteiten heb je te maken met de regelgeving ‘Studeren met een functiebeperking’.
Mbo en hbo
Dyslexiebeleid omvat meer dan afspraken over aangepaste examinering. Het gaat ook om aanpassingen in het aanbod van de lesstof, maatwerk bij de begeleiding, bij het toekennen van voorzieningen en indien nodig alternatieve toetsvormen.
Meer over mogelijke dyslexievoorzieningen in de protocollen voor het mbo en hbo:
- Protocol Dyslexie mbo | Expertisecentrum Nederlands
- Passend examineren in het mbo: wat je als mbo-professional moet weten! - ECIO
- Home - Passend Onderwijs MBO
- Protocol Dyslexie Hoger Onderwijs | Dyslexie Centraal
- Onbelemmerd studeren: als leren niet vanzelf gaat.
Dylexie voorzieningen aanvragen bij aanmelding
Een aantal instellingen vraagt aankomende studenten op het aanmeldformulier van de opleiding of studie of er voorzieningen voor dyslexie moeten worden getroffen. De betreffende student moet een kopie van de dyslexieverklaring meesturen en krijgt dan automatisch recht op langere toetstijd en soms op digitale hulpmiddelen als voorleessoftware. Zijn meer voorzieningen nodig, dan moet dit apart worden aangevraagd.
Als de onderwijsinstelling deze voorzieningen niet automatisch toekent, dan moet die expliciet worden aangevraagd. De instelling is volgens de wet verplicht zo’n aanvraag in overweging te nemen.
Aankomende studenten adviseren we de volgende stappen:
Stap 1 – Neem dyslexiebeleid mee in je keuze voor een onderwijsinstelling
Kijk bij de keuze voor een opleiding of studie op de website hoe het dyslexiebeleid is geregeld. Zoek van tevoren uit bij wie je moet zijn en maak desnoods een afspraak om kennis te maken en je te informeren.
Leet op: ookal heeft een instelling een ijzersterk dyslexiebeleid, dan wil dat niet zeggen, dat alle afdelingen en docenten daarvan op de hoogte zijn en daarin meewerken. Als er een dyslexiebeleid is, dan kun je daar wel op terugvallen en indien nodig voorzieningen afdwingen.
Ouders kunnen in dit best ingewikkelde proces een belangrijke rol spelen ter ondersteuning. Bijvoorbeeld bij het uitzoeken van de juiste regelingen en de juiste persoon om mee te praten. En dat niet alleen: ook voor de verzoeken om faciliteiten die vaak schriftelijk moeten worden ingediend!
Hoewel het niet altijd wordt gewaardeerd – niet door de instelling en ook niet altijd door de student zelf – is het niet zo heel gek om als ouder bij gesprekken met onderwijsmedewerkers aanwezig te zijn als er sprake is van barrières bij de toekenning van voorzieningen.
Stap 2 – Een informerend gesprek vooraf
Heeft de onderwijsinstelling geen actief dyslexiebeleid of voldoen de standaardvoorzieningen niet, maak dan een afspraak voor een informerend gesprek.
Ga vooraf na welke persoon hiervoor verantwoordelijk is.
In het mbo is dat vaak een contactpersoon binnen het Kennispunt Passend Onderwijs. In het hbo en wo is dat de studentendecaan. Het kan ook zijn dat één van de studentendecanen meer gespecialiseerd is dan de rest. Probeer het uit te vinden via de website of anders telefonisch.
Ga het gesprek aan als gelijke
Dyslexievoorzieningen zijn een recht, geen gunst. Ze zorgen ervoor dat de student kan laten zien wat hij/zij kan. Ze bieden gelijke kansen voor intelligente mensen die niet in het standaardonderwijs passen.
De insteek van het gesprek zou moeten zijn: hoe kan de opleiding of studie hiervoor zorgen? Dat kan voor een ouder gemakkelijker zijn dan voor een student.
- Laat weten dat je op de hoogte bent van de wettelijke regelingen en vraag hoe de instelling die invult.
- Vraag of de onderwijsstelling een convenant met het ECIO heeft gesloten: de ‘Intentieverklaring VN- verdrag voor inclusiever onderwijs’. Inmiddels hebben de meeste onderwijsinstellingen dat wel gedaan en dat houdt een zekere verplichting in.
Ga ervan uit, dat de student en de instelling in dit gesprek de problemen samen gaan oplossen. Vertel welke regelingen in het vo aan jou zijn toegekend en die goed werkten. Wacht niet tot de instelling met oplossingen komt waar je niets aan hebt. Mondige studenten en ouders zijn belangrijk!
Vraag ook of de instelling cursussen aanbiedt voor studenten met dyslexie, zoals de Leerroutes Dyslexie. Docenten kunnen hiervoor een training doen bij Marzena Rolak, dyslexiescholing.nl
Stap 3 - Als de instelling niet de juiste voorzieningen toekent
Als er geen – of niet de juiste - voorzieningen worden getroffen zodat jij als student problemen ondervindt bij het studeren, ga dan eerst nogmaals het gesprek aan met de verantwoordelijke personen. Bewaar alle mails hierover, voor als het helemaal mis mocht gaan.
Wordt het probleem niet opgelost, dan zijn er de volgende stappen:
-In het mbo kun je je klacht voorleggen aan de geschillenadviescommissie en als het gaat over toetsen en examens, aan de Commissie van Beroep voor de Examens. Dit zijn interne commissies.
-In het hbo en wo kun je je klacht voorleggen aan het College van Beroep, ook een interne commissie.
Voel je je hier niet gehoord, dien dan je klacht ook in bij de Onderwijsinspectie. Wordt een school vaak genoemd, dan gaat de inspectie eropaf. Onderwijsinstellingen zijn daar nooit zo blij mee.
Laat van je horen
Publiciteit over wat er niet goed gaat, vindt geen enkele onderwijsinstelling fijn. Te denken valt aan:
- De klacht mede indienen bij de mbo-raad, de hbo-raad, het ECIO of bij de Vereniging van Hogescholen.
- De publiciteit zoeken via een krant, Linkedin, een tv-programma als Radar of Kassa, of Impuls & Woortblind.
Ermee dreigen is niet chique, maar je kunt wel ter informatie meegeven aan de verantwoordelijke personen als de zaak helemaal vast zit, dat je daaraan denkt. Bedenk daarbij dat als je deze stap neemt, je dat ook doet voor andere studenten met dyslexie.
Stap 4 - Als er nog steeds niets gebeurt
De laatste stap is naar het College voor de Rechten van de Mens (CRM). Vaak duurt het wel een jaar voordat het CRM een uitspraak doet. Die weg wil niemand graag gaan, maar onderwijsinstellingen zijn er niet blij mee als ze vanuit deze hoek een tik op de vingers krijgen. In de situaties die wij daarin hebben meegemaakt, zijn de verhoudingen al dusdanig verstoord, dat de betreffende student de instelling heeft verlaten.
Inmiddels zijn er ook advocaten die gespecialiseerd zijn in het ondersteunen van studenten, vaak gratis (een Rechtswinkel) of via gereduceerd tarief via studentenfondsen. Zoek hiernaar op internet.
Soms komt verandering van onderop: door studenten die hun recht halen. Een lastige weg die we niemand toewensen, maar in sommige gevallen helaas noodzakelijk.
De belangenvereniging Impuls & Woortblind zet zich in voor deze studenten door middel van deelname aan relevante onderwijsdiscussies binnen MIND en IederIn. Laat ons weten, wat de knelpunten zijn en of er oplossingen zijn gevonden. Daar kunnen ook andere dyslectische studenten profijt van hebben. Dyslexie is namelijk niet het probleem van een persoon, maar van onderwijs dat daar niet bij aansluit.
Heel veel succes gewenst!
Karin Jahromi, bestuurslid
Nel Hofmeester, erelid
Impuls & Woortblind is dé vereniging voor en door mensen met een neurodivers brein waaronder ADHD, ADD, dyslexie en dyscalculie.
Karin Jahromi is tevens oprichter van Dyslexiepraktijk Repetitio.
Nel Hofmeester is auteur van publicaties als Studeren met dyslexie, Leerroutes Dyslexie (voor het hoger onderwijs) en Dyslexie360 – Een totaalplaatje.
