Universiteiten en hogescholen moeten aan de bak met inclusiviteit. De Wet Gelijke Behandeling eist dit en ze gaan ervoor. Maar hoe doe je dat in de praktijk? Vraag hulp aan ervaringsdeskundige studenten, dachten ze in Utrecht. Goed idee. Robin heeft tips genoeg. Zijn moeder is lid van Impuls & Woortblind en vatte zijn tips voor ons samen.
Tekst: Monique van Eijkelenburg en Robin Verstraten
Geweigerd vanwege autisme
"Hé Robin, wil je ons adviseren over wat we bij de Universiteit Utrecht (UU) kunnen verbeteren op gebied van inclusie? En dan speciaal gericht op jongeren met b.v. autisme, dyslexie of AD(H)D?’’ Deze vraag kreeg Robin Verstraten (25), nadat hij de Masterscriptieprijs 2021 van de hele universiteit won. De selectiecommissie roemde niet alleen de inhoud van zijn scriptie, maar ook dat hij dit behaalde met dyslexie en kenmerken van Asperger. Dit filmpje van zijn reactie op de prijs is ruim 70.000 keer bekeken. Duizenden mensen, waaronder velen met autisme, dyslexie of AD(H)D, waren blij met de openlijke erkenning. En dat terwijl Robin ooit door diezelfde UU voor een middelbare scholieren-voorprogramma van de universiteit geweigerd is, omdat zijn Asperger het hem te moeilijk zou maken. Die weigering was voor Robin een reden om zijn kenmerken van autisme goed te leren kennen en ermee te leren omgaan. Het resultaat was er: diagnose-‘af’ op zijn 17e na een compleet heronderzoek. En op zijn 18e startte hij alsnog met een dubbele studie wis- en natuurkunde. Toch liep Robin – zeker in het begin – wel op tegen wat kenmerken. Diagnose of niet, je bent ook wie je bent.
Wat hielp Robin om succesvol en met plezier te studeren? Hieronder geven wij een aantal van zijn persoonlijke tips.
1. Kijk niet naar de ‘standaard’ kenmerken van diagnoses, maar maak je eigen profiel aan.
Wat zijn je eigen sterktes en zwaktes, en ook: wat heb jij specifiek te trainen of leren. Wat kun je eigen maken, en waar heb je permanent wat ondersteuning bij nodig? Je kunt eventueel werken met persoonlijkheidsanalyses uit het bedrijfsleven, zoals de kleurenprofielen van Insights (niet gratis!). Dat werkt vaak verfijnder dan veel van wat de zorg aanbiedt. Daarmee onderzoek je ook heel specifiek jouw leerstijl. Welke leerstijl heb jij en welke leerroute past bij jouw belastbaarheid? Onderzoek het!
2. Hoe leer jij het gemakkelijkst?
Van belang is of je het beste leert als iemand je dingen vertelt, of dat je vooral visueel goed dingen oppakt. Of kun je goed uit de voeten met geschreven tekst? Dat laatste was bij Robin absoluut niet het geval. Alleen wis- of natuurkundige teksten krijgt hij nu onder controle. De andere teksten kan hij beter horen. Ontdek wat voor jou werkt en regel zo nodig ICT-hulpmiddelen zoals voorleesprogramma’s, neem colleges op, of maak mindmaps.
3. Leer heel goed om te gaan met multiple choice tentamens in de aanloop naar de universiteit
Dit is een valkuil voor veel hoger begaafden, beelddenkers of extreem preciezen! Jij ziet het vaak veel complexer dan de docent die de opgaven maakte, waardoor je onzeker wordt en onnodig de fout in gaat. Deze tips helpen misschien al een beetje.
4. Bedenk dat zelfs de bètavakken op school vaak heel talig zijn.
Dit geldt ook in het vervolgonderwijs. Oefen daar goed op, zodat je geen talige trucs over het hoofd ziet!
5. Wel of niet melden dat je 'een label hebt'?
In het aanmeldformulier van de universiteit wordt misschien al gevraagd of ze ‘ergens rekening mee moeten houden’. Je bent niet verplicht om ‘jouw label’ al te melden voordat je aangenomen bent! Wij raden het af. Je wil immers voorkomen dat je wordt afgewezen op je voorkeursstudie omdater al ‘te veel’ mensen met ‘special needs’ zijn aangenomen (dit verzinnen we niet). Het is wel slim om eens te kijken op de pagina ‘ondersteuning voor studenten met…’ van een opleiding. Wat doen ze voor mensen zoals jij? Robin had uiteindelijk vooral baat bij wat extra tijd bij tentamens vanwege dyslexie.
6. Faseren werkt beter
Een andere tip is om niet alle doelstellingen in je leven in een keer te willen behalen, zoals starten met een studie, zelfstandig leren wonen, een nieuw sociaal netwerk aanleggen. Dat geeft erg veel uitdaging! Faseren is misschien beter. Blijf bijvoorbeeld het eerste jaar thuis wonen.
7. Onder gelijkgestemden
‘Soort zoekt soort’ lukt vaak wel, of beter op de universiteit. Voelde je je eenzaam en anders op de middelbare school? Best kans dat je bij de studie van jouw keuze meer 'soulmates' tegenkomt. Bijvoorbeeld in de bètastudies: heerlijk al die ‘nerds’ bij elkaar, die begrijpen elkaar tenminste! Betrek elkaar bij je studie en vrije tijd.
8. Ga voor discipline en een goede planning
Maak een goede mix van studeren en vrije tijd. Voorkom verslavingen en pak ook je rust! En probeer met een planning te werken. Een weekplanning werkt het beste als er geen verrassingen tussendoor komen die tijd vragen. Spreek je planning door met iemand die dicht bij jou staat, om blinde vlekken te voorkomen!
9. Leer je grenzen kennen
Voor Robin betekent ’s avonds doorwerken dat hij de dag erna minder productief is. Een ander is juist extra productief tijdens de rustige avonduren. Ontdek wat voor jou werkt en leer ook wat jouw grenzen zijn qua concentratie en werkdruk. Lukt dit niet en ga je toch over je grenzen heen? Vraag evt. hulp van een ouder of vriend(in) of een studieadviseur van jouw opleiding, want: samen sterker!
10. Wat kan de docent doen?
Voor docenten en professoren heeft Robin ook tips: geef ruim van tevoren het materiaal voor thuisopgaven en toetsen op. Organiseer samenwerkingsprojecten tussen studenten ook ruim op tijd. En reken niet iedere student ‘af’ op het gezamenlijke resultaat, maar kijk vooral of de inbreng van alle betrokken studenten gelijkwaardig is.
11. UDL is inclusie, dus aan de slag ermee
Super als jij als student jouw leerstijl kent. Dubbele winst is het als ook de universiteit de vorm van het eindproduct aanpast aan jouw leerstijl, b.v. een essay, of liever een presentatie of een video. Dit is Universal Design for Learning (UDL) en dit is inclusie! Doet jouw opleiding nog niets aan inclusief onderwijs, wijs de studieadviseurs dan op deze informatie: https://ecio.nl/universal-design-for-learning/.
Tot slot nog een hint voor de minister van Onderwijs en Wetenschap: er zijn duizenden thuiszitters op de middelbare scholen. Vaak hoogbegaafde kinderen met veel potentie! Red hen s.v.p. voor de wetenschap en van het voor hen niet passende onderwijs!
Meer over Robin en hoe hij zijn weg vond? https://www.uu.nl/medewerkers/RCVerstraten/In%20de%20media
Op de website Onbelemmerd studeren vind je ook veel informatie.
Bekijk ook meer studietips op onze pagina Studeren met neurodiversiteit.
Dit artikel verscheen eerder in Impuls & Woortblind Magazine nr 1 - 2022
